Praca w rolnictwie w Szwajcarii. Stawki oraz regulacje obowiązujące w 2025 roku

Tysiące pracowników znajduje pracę w szwajcarskim rolnictwie. Zarówno pracodawcom, jak i pracownikom zależy, aby warunki zatrudnienia były uporządkowane i zgodne z prawem. W tym celu Szwajcarski Związkiem Rolników (SBV), Szwajcarskie Stowarzyszenie Rolników i Kobiet Wiejskich (SBLV) oraz Stowarzyszenie Zawodowych Pracowników Rolnictwa (ABLA) uzgodniły zasady, które mają na celu zapewnienie dobrego środowiska pracy. Oto najważniejsze z nich.

Wspomniane wytyczne (niem. Lohnrichtlinie für familienfremde Arbeitnehmende in der Schweizer Landwirtschaft inklusive landw. Hauswirtschaft 2025) mają pomóc w utrzymaniu dobrych relacji między pracownikami a pracodawcami. Stanowią one ogólny zbiór zaleceń, jednak docelowo należy przestrzegać postanowień kantonalnej umowy branżowej dla rolnictwa (niem. kantonaler Normalararbeitsvertrag, NAV) oraz wszelkich zapisów uzgodnionych w indywidualnej umowie o pracę (nie. Arbeitsvertrag). 

Umowa o pracę w Szwajcarii

Każdy stosunek pracy podlega ustawowym przepisom prawa o umowach o pracę, przepisom kantonalnych standardowych umów o pracę dla rolnictwa (NAV) oraz

postanowieniom zawartym w indywidualnej umowie o pracę.

Wynagrodzenie

Pracownicy muszą otrzymywać odpowiednie wynagrodzenie za swoją pracę. Z wynagrodzenia potrącane są również składki na ubezpieczenia społeczne, zaliczki na poczet podatku oraz inne świadczenia, takie jak Naturallohn (świadczenia rzeczowe). 

Oto, co pracodawca może potrącić z Twojej wypłaty:

  • połowa składki przypadającej na poczet AHV/IV/EO/ALV (drugą połowę opłaca pracodawca),
  • składka na ubezpieczenie zdrowotne (niem. Krankenpflegeversicherung),
  • połowa składki przypadającej na poczet ubezpieczenia chorobowego (niem. Krankentaggeldversicherung),
  • połowa składki przypadającej na poczet ubezpieczenia emerytalnego,
  • składka na ubezpieczenie w razie wypadku poza miejscem pracy (niem. Nichtbetriebsunfallversicherung, w skrócie NBUV),
  • podatek u źródła (niem. Quellensteuer) jeśli nie masz pozwolenia na pobyt (niem. Niederlassungsbewilligung),
  • świadczenia rzeczowe, jeśli korzystasz z wyżywienia i zakwaterowania.

 

Uwaga! 

W kantonie Glarus pracodawca musi zapłacić połowę składki zdrowotnej. W kantonie Appenzell-Innerrhoden pracodawca musi płacić całą składkę.

Lohnabrechnung, czyli odcinek wypłaty

Pracodawca jest zobowiązany do comiesięcznego sporządzenia tzw. Lohnabrechnung, czyli odcinka wypłaty, w tym zestawienia nadgodzin i czasu wolnego. 

Wynagrodzenie musisz otrzymać najpóźniej na koniec miesiąca. Co miesiąc powinieneś również otrzymać odcinek z wypłaty, lub jego kopię.

Godziny pracy w rolnictwie

Dzienny czas pracy opiera się na przepisach kantonalnego NAV dla rolnictwa. W uprawie warzyw należy przestrzegać postanowień wzorcowej umowy o pracę między VSGP (niem. Verband Schweizer Gemüseproduzenten) i IVAG (niem. Interessenverein für Arbeitnehmer im Gemüsebau).

Nadgodziny

Czasami bywa tak, że pracownicy muszą pracować w godzinach nadliczbowych, jeśli wymaga tego sytuacja. Za zgodą pracownika pracodawca może zrekompensować pracę w godzinach nadliczbowych czasem wolnym w co najmniej takim samym wymiarze. 

Jeśli jako pracownik nie chcesz w zamian za nadgodziny czasu wolnego, pracodawca musi wypłacić Ci wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych, która stanowi podstawowe wynagrodzenie plus dodatek w wysokości co najmniej 25%.

Ważne! Przepracowane nadgodziny muszą być odnotowane na odcinku wypłaty i i potwierdzone przez pracodawcę i pracownika.

Czas wolny i urlop

Liczba dni wolnych od pracy opiera się na postanowieniach kantonalnego NAV dla rolnictwa. 

Masz prawo do czterech tygodni urlopu rocznie (do ukończenia 20 roku życia) i, w zależności od kantonu, pięć tygodni od 50. roku życia. Urlop musisz wykorzystać przed zakończeniem umowy, o ile nie zrobiłeś tego wcześniej. 

Wskazówka: Pracodawca musi zrekompensować pracownikowi posiłki, których nie wykorzystał w dni wolne i podczas urlopu.

Zasiłki rodzinne, a praca w rolnictwie

Jeśli jesteś zatrudniony w rolnictwie i masz rodzinę, przysługują Ci w Szwajcarii zasiłki rodzinne, czyli Familienzulagen. 

Możesz wnioskować o takie świadczenia, jak: 

  • Kinderzulagen, czyli zasiłek na dzieci do 16 roku życia,
  • Ausbildungszulagen, czyli zasiłek na dzieci powyżej 16 roku życia,
  • Haushaltszulage, czyli pomoc socjalną dla par oraz osób samotnych, które żyją w jednym gospodarstwie domowym z dziećmi. 

Ubezpieczenia

Ubezpieczenie zdrowotne

Kantonalna umowa NAV dla rolnictwa zobowiązuje pracodawców do ubezpieczenia swoich pracowników od kosztów medycznych, leczenia i szpitalnych, a także do opłacenia ubezpieczenia chorobowego z zasiłkiem o równowartości 80% wynagrodzenia. 

W kantonach, w których zatrudniający nie musi płacić części składek na ubezpieczenie składek na ubezpieczenie zdrowotne, pracodawcy są jednak zobowiązani do sprawdzenia, czy jako pracownik jesteś zarejestrowany w kasie chorych.

Wskazówka: 

Na mocy umowy zawartej między Szwajcarią a krajami wspólnoty europejskiej UE/EFTA w sprawie swobodnego przepływu osób, jako pracownik musisz zarejestrować swoich członków rodziny (małżonka i dzieci), którzy nie pracują zarobkowo i mieszkają w swoim kraju ojczystym lub kraju pochodzenia, w tej samej szwajcarskiej kasie chorych. 

Ubezpieczenie wypadkowe

Ustawa o ubezpieczeniu wypadkowym (UVG) zobowiązuje pracodawców do ubezpieczenia swoich pracowników od wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Jeśli pracujesz co najmniej 8 godzin tygodniowo musisz być również ubezpieczony od wypadków niezwiązanych z pracą.

Ubezpieczenie emerytalne

Dla osób mających więcej niż 17 lat, zatrudnionych przez ponad 3 miesiące i zarabiających ponad 1 890,00 CHF miesięcznie pracodawca musi również odprowadzić ubezpieczenie emerytalne. 

Ważne! Jeśli opuszczasz Szwajcarię na stałe musisz zarejestrować się w funduszu emerytalnym co najmniej miesiąc przed opuszczeniem kraju. Dotyczy to jednak tylko pracowników w wieku powyżej 25 lat.

Minimalne stawki wynagrodzenia dla pracy w rolnictwie w 2025 roku

Płaca minimalna dla pracowników zatrudnionych w  Szwajcarskim rolnictwie w 2025 roku wynosi 3.450,00 CHF miesięcznie. 

W poniższej tabeli znajdziesz zestawienie minimalnych stawek na 2025 roku dla pracowników rolnictwa z podziałem na stanowiska, wykształcenie i staż pracy:

Klasa wynagrodzenia

(niem. Lohnklasse)

Stanowisko i zakres pracy Wykształcenie Doświad-czenie zawodo-

we 

Miesięczne wynagrodzenie brutto wraz z zakwaterowaniem i wyżywieniem
od CHF do CHF
8 Rolnicy i właściciele gospodarstw rolnych.

Rolnicy:

 – ponoszą odpowiedzialność za działalność/gospodarstwo domowe – jest odpowiedzialny za planowanie operacyjne

Wykształcenie wyższe lub tzw. Höhere Fachprüfung powyżej 5 lat 4’995.00 6’655.00
poniżej 

5 lat

4’355.00  5’610.00
7 Rolnicy i gospodynie domowe – kierownicy gospodarstw 

– są odpowiedzialni za oddział 

– odpowiadają za niezależne planowanie w wybranych dziedzinach

Zdany egzamin zawodowy (Berufsprüfung BLS1) powyżej 

5 lat

4’595.00  5’995.00
poniżej 

5 lat

4’095.00  5’310.00
6 Samodzielny pracownik gospodarstwa rolnego

– samodzielnie planuje pracę 

– potrafi wykonywać wszystkie zadania samodzielnie 

– jest liderem grupy

Świadectwo kwalifikacji, tzw. Fähigkeitszeugnis powyżej 5 lat 4’175.00  5’425.00
poniżej 5 lat 3’950.00  5’025.00
5 Pracownik gospodarstwa

– wykonuje pracę na i zgodnie z zamówieniem 

– ma podstawową wiedzę

Ukończona szkoła zawodowa z dyplomem EBA, Teilprüfung LAP1 powyżej 5 lat 3’880.00  4’330.00
Poniżej 5 lat 3’550.00  3’930.00
4 Pracownik gospodarstwa – pomocnik:

– prace wykonuje zgodnie z poleceniami i wskazówkami

Pracownik sezonowy 3’450.00
3 Pracownik poniżej 18 roku życia:

  • wykonuje tylko proste prace
Bez wykształcenia zawodowego 1’540.00  2’615.00
2 Praktykant

(Odbywa praktyki w ramach programu z ramienia SBV lub Agrimplus)

Praktykant powyżej 4 miesięcy 2’915.00 
krótsze niż 4 miesiące 2’745.00
1 Praktykant

(Odbywa praktyki studenckie z ramienia HAFL/ETH )

Student 1’500.00  1’800.00

 

Uwaga! Kantonalne płace minimalne, wiążące regulacje w NAV i CLA mają nadrzędny charakter!

Naturallohn, czyli świadczenia rzeczowe w formie zakwaterowania i wyżywienia

Pracownicy zatrudnieni w rolnictwie bardzo często otrzymują część wypłaty w formie Naturallohn, czyli zakwaterowania i wyżywienia (świadczenia rzeczowe). 

W praktyce wygląda to tak, iż z wypłaty pracodawca potrąca opłaty za świadczenia niepieniężne. 

Oto obowiązujące stawki w 2025 roku:

Świadczenie CHF / na dzień CHF / na miesiąc
Zakwaterowanie 11,50 CHF 345,00 CHF
Śniadanie 3,50 CHF 105,00 CHF
Obiad 10,00 CHF 300,00 CHF
Kolacja 8,00 CHF 240,00 CHF
SUMA 33,00 CHF 990,00 CHF

Uwaga! Jeśli pracodawca nie gwarantuje Ci świadczeń rzeczowych, wówczas nie może ich odliczyć od wynagrodzenia. Warto jednak pamiętać, że jeśli otrzymujesz inne dodatkowe świadczenia, pracodawca może je również uwzględnić przy naliczaniu wynagrodzenia!

Prowadzenie pojazdów rolniczych

Jeżeli pracownikowi ma zostać powierzone prowadzenie rolniczych pojazdów silnikowych, musi on posiadać ważne prawo jazdy co najmniej kategorii G. W przypadku braku ważnego prawa jazdy ubezpieczyciel odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych może odzyskać od pracodawcy całość kosztów wypadku spowodowanego przez pracownika.

Ważne! Jeśli jako obcokrajowiec przebywasz w Szwajcarii dłużej niż rok, powinieneś wymienić swoje prawo jazdy na szwajcarskie! Więcej informacji na ten temat uzyskasz w wydziale komunikacji (niem. Strassenverkehrsamt).

Pozwolenie na pracę dla pracowników zagranicznych

Opłaty związane z zatrudnieniem i koszty urzędu migracyjnego ponosi pracodawca. Koszt zameldowania na gminie i/lub koszty uzyskania pozwolenia na pracę oraz dokumentu Ausländerausweis ponosisz sam.

Obowiązek rejestracji pracy

Od 1 stycznia 2024 roku personel pomocniczy w uprawie warzyw i owoców (w tym uprawa winorośli) będzie podlega obowiązkowi rejestracji pracy. Oznacza to obowiązek rejestracji miejsc pracy, a konkretnie to,  że pracodawca oferty pracy musi najpierw zarejestrować w RAV, czyli szwajcarskim urzędzie pracy.

Wynika to z przepisów, które zostały wprowadzone w życie w 2014 roku, aby zapobiegać bezrobociu wśród obywateli Szwajcarii.

Koszty podróży dla pracowników zagranicznych

O ile nie uzgodniono inaczej, koszty podróży ponosisz sam.

Bezpodstawne zwolnienie z pracy w Szwajcarii

Jeżeli pracodawca zwolni Cię bez zachowania okresu wypowiedzenia i bez uzasadnionej przyczyny, masz prawo do odszkodowania w wysokości tego, co zarobiłbyś, gdybyś nadal pracował zachowując okres wypowiedzenia. Musisz jednak  wziąć pod uwagę to, co zaoszczędziłeś w wyniku rozwiązania stosunku pracy oraz to, co zarobiłbyś pracując gdzie indziej. 

Jeśli sprawa trafi do sądu, sędzia może zobowiązać pracodawcę do wypłacenia Ci odszkodowania, które ustala według własnego uznania, biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności. Odszkodowanie to nie może jednak przekraczać wynagrodzenia pracownika za okres sześciu miesięcy.

Nieusprawiedliwione niepodjęcie lub porzucenie pracy 

Jeżeli jako pracownik nie podejmiesz pracy bez uzasadnionej przyczyny lub porzucisz pracę bez wypowiedzenia, pracodawca ma prawo do odszkodowania w wysokości jednej czwartej twojego miesięcznego wynagrodzenia. Ponadto pracodawca może domagać się dodatkowego zadośćuczynienia za tzw. poniesione szkody w mieniu.

Jeśli roszczenie nie wygaśnie poprzez uregulowanie zadośćuczynienia, pracodawca ma prawo wejść na drogę sądową lub skorzystać z usług komornika w celu ściągnięcia należności. Musi jednak to zrobić do 30 dni liczonych od dnia zaniechania lub porzucenia pracy. W przeciwnym razie roszczenie wygasa.

 

Źródło: Lohnrichtlinie für familienfremde Arbeitnehmende in der Schweizer Landwirtschaft inklusive lanwirtschaftlicher Hauswirtschaft

Stan na: 20.01.2025

 

© Materiał chroniony prawem autorskim – wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu jest możliwe tylko za zgodą wydawcy strony.